وقتی یک ژنرال دیوانه و متوهم آمریکایی خودسرانه تصمیم به آغاز نبردی اتمی و آخرالزمانی با شوروی میگیرد.
دکتر استرنج لاو، یک دیوانه با اسباببازی بمب
"دکتر استرنج لاو یا: چگونه یاد گرفتم دست از نگرانی بردارم و به بمب عشق بورزم" Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb
این فیلم که برای راحتی از آن با عنوان دکتر استرنج لاو یاد میشود، محصول سال 1964 به کارگردانی استنلی کوبریک است و در گونه کمدی و جنگی قرار میگیرد.
این فیلم کمدی سیاهی است که بر بستر جنگ روایت میشود و اقتباسی است از رمانی مهیج نوشته پیتر جورج به نام آژیر قرمز.
پیتر سلرز (لاینل مندیک،رییس جمهور، دکتر استرنج لاو)، جورج سی اسکات (ژنرال تارگینسون)، اسلیم پیکنز (کینگ کونگ)،تریسی رید (خانم اسکات) برخی از بازیگران فیلم هستند.
بمب در برابر بمب
ژنرال ریپر، نظامی دیوانهی آمریکایی که فرماندهی یکی از پایگاههای نیروی هوایی آمریکاست، با اعتقاد بر اینکه فلورایددار کردن آب آشامیدنی امریکا توطئهای از سوی شوروی برای مسمومکردن مردم ایالات متحده است تصمیم میگیرد در اقدامی خودسرانه از طریق مکانیزم درب پشتی، به اتحاد جماهیر شوروی حملهی هستهای کند که به سادگی میتواند آخرالزمان را رقم بزند.
کوبریک گزیده کار و کمالگرا
استنلی کوبریک Stanley Kubrick کارگردان و تهیهکننده انگلیسی تبار، یکی از کارگردانان مطرح دنیا است. او به کمالگرایی در کار معروف بود. اهمیت جزییات و ظرافت در همه موارد سینمایی رکن اصلی کارش بود. به همین خاطر فرایند ساخت فیلمهایش خیلی طولانی میشد. او در طول 48 سال کار حرفهای تنها 13 فیلم سینمایی در کارنامهاش دارد اما همه فیلمهایش خوب و کم نقص بودند و همین موجب شده کارگردان همیشه مورد تحسین منتقدین باشد. او خود، تهیهکننده و نویسنده اکثر کارهایش بود.
کوبریک از نزدیکشدن به ژانرها ابایی نداشت زیرا در ساخت همه آنها متبحر بود. 13 فیلمش در ده ژانر مختلف است. قبل از فیلم کمدی جنگی دکتر استرنج لاو فیلم رمانتیک لولیتا را کارگردانی کرد و بعد از این دو فیلم، ادیسه فضایی در ژانر علمی تخیلی را ساخت.
او سیزده بار کاندیدای دریافت جایزه اسکار شد که سه نامزدی آن مربوط به فیلم دکتر استرنج لاو در شاخه بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه و بهترین فیلمنامه اقتباسی بود. اما نکته عجیب اینجاست که کوبریک بزرگ هرگز اسکار نبرد.
یک هنرپیشه در سه نقش
پیتر سلرز Peter Sellers، هنرپیشه و کمدین بریتانیایی محبوب کوبریک، در این فیلم در سه نقش بازی کرد: دکتراسترنج لاو، کاپیتان لاینل مندیک و رییس جمهور آمریکا. در ابتدا کوبریک به او پیشنهاد چهار نقش در فیلم را داده بود اما به علت زخمیشدن سلرز در یکی از سکانسها نقش چهارم به سلیم پیکنز رسید. سلرز قبلتر در فیلم لولیتا، Lolita محصول 1962به کارگردانی کوبریک نیز به ایفای نقش پرداخته بود. کوبریک در این فیلم دست پیتر سلرز را برای بداهه پردازی باز گذاشته بود و نتایج خوبی هم از هنرپیشه با استعدادش گرفت.
از آغاز تا پایان
کوبریک برای شروع این فیلم تنها یک ایده مبهم را در ذهن میپروراند: یک فیلم هیجانی درباره حمله هستهای در بحبوحه جنگ سرد. پس از آن که کتاب آژیر قرمز نوشته پیتر جورج به او معرفی شد، تحت تأثیر کتاب قرار گرفت و تصمیم گرفت فیلمی بر مبنای آن بسازد.
این فیلم در یک استودیوی فیلمسازی در حومه لندن ساخته شد زیرا پیتر سلرز در بحبوحه طلاقش بود و اجازه خروج از انگلستان را نداشت. سه صحنه برای فیلم طراحی شد. اتاق جنگ پنتاگون، فضای داخل بمب افکن B52 و اتاق متل.
پایانبندی فیلم این گونه بود که در اتاق جنگ پنتاگون، میان همه افراد درگیر در مبارزه، جنگ کیکی رخ میدهد به شکلی که همه به سوی هم کیک پرتاب میکنند. تکهای کیک به سر و صورت کاراکترها میخورد و در زمین و هوا پخش میشود. بعد از ضبط این صحنه کوبریک تصمیم میگیرد آن را حذف کند و پایانبندی را تغییر دهد. خود در این مورد گفت:«به این نتیجه رسیدم که این کار مسخره است و با لحن طنز بقیه فیلم سازگار نیست». شاید چون کیک استعارهای از موشک بود و نمیتوانست کمدی سیاه جنگی را به نمایش بگذارد.
کوبریک برای اسم فیلم به چند عنوان فکر کرده بود. «دکتر آخرالزمانی»، «چگونه بدون تلاش جنگ جهانی سوم راه بیندازیم؟»، «استفاده پنهانی دکتر استرنج لاو از اورانوس» از آن جمله بود اما در نهایت نام طولانی و طنزگونه «دکتر استرنج لاو یا: چگونه یاد گرفتم دست از نگرانی بردارم و به بمب عشق بورزم» انتخاب شد.
جنگ سرد، یک توهم
فیلم دکتر استرنج لاو در واقع جنگ سرد را به سخره میگیرد. کوبریک در این فیلم نگرشهای متعددی از جنگ سرد معاصر از جمله شکاف موشکی را به تصویر میکشد اما در واقع طنز خود را بر همین مبنا پایهگذاری میکند. این حقیقت مضحک که در جنگ سرد هر طرف با نگرانی از به راهافتادن جنگ هستهای، از جنگ هستهای منصرف میشود. در جایی از فیلم، دکتر استرنج لاو میگوید:« بازدارندگی، هنر قراردادن ترس در ذهن دشمن است.»
افتخارات فیلم
دکتر استرنج لاو موفقیت تجاری بالایی داشت. تنها در اکران آمریکای شمالی بالغ بر 4 میلیون دلار فروش داشت. از نظر منتقدین سینما این فیلم تحسینبرانگیز است طوری که در سایت راتن تومیتوز بر طبق 96 نقد 98 درصد امتیاز آورد. نمره متاکریتیک آن 97 شد. این فیلم جزو هفتمین فیلم برتر تمام دوران از دیدگاه منتقدین متاکریتیک است. همچنین در لیست بهترین فیلمهای راجر ایبرت قرار دارد. نمره IMDB فیلم 8.4 که یکی از بالاترین نمرات در فیلمهای تاریخ سینما است.
این فیلم در چهار بخش بهترین فیلم، بهترین کارگردان، بهترین بازیگر و بهترین فیلمنامه اقتباسی نامزد دریافت جایزه اسکار شد و در شاخه بهترین فیلم و بهترین فیلم انگلیسی جایزه بفتا را از آن خود کرد.
فیلم دکتر استرنج لاو Dr.Strangelove را کجا ببینیم؟
فیلم تحسینبرانگیز کوبریک بزرگ را میتوانید در پلانو با کیفیت بالا و دوبله فارسی تماشا کنید و از یک سفر هیجانانگیز به دنیای سیاستمداران متوهم لذت ببرید.